مچ دست شایع ترین علائم سندرم تونل کارپال عبارت است از بی حسی . مورمور شدن و ضعف تاندون ها تونل کارپال از یکی از عصب های مهمی که وارد دست می شود محافظت می کند . سندرم تونل کارپال هنگامی رخ می دهد که این عصب بین استخوان ها گیر کرده یا فشرده می شود . تاندون های موجود در تونل کارپال در غلافی به نام سینوویون قرار دارند . که باعث محدودیت حرکت دست می شود . به عصب مدیان نیز فشار آورده و منجر به درد . مورمور شدن و بی حسی مچ دست می شود .
تونل کارپال چیست؟
تونل کارپال ساختاری در مچ دست است که از کنار هم قرار گرفتن استخوان های مچ دست و رباط عرضی مچ دست به وجود آمده و عصب مدیان و تاندون های فلکسور در آن قرار می گیرد . این عصب و تاندون ها از ساعد دست به تونل کارپال وارد شده و با عبور از آن به کف دست می رسند . تاندون های فلکسور بافت های فیبری محکمی هستند که با انتقال نیرو های تولید شده توسط عضله به استخوان باعث حرکت کردن مفصل می شود . اعصاب و تاندون هایی که از تونل کارپال عبور می کنند مسئول ایجاد حس و حرکت در مچ دست و انگشتان هستند .
علل بروز سندرم تونل کارپال مچ دست
سندرم تونل کارپال در زنان بیش از مردان بروز کرده و در سالخوردگان نیز شایع تر از افراد جوان تر است . سندرم تونل کارپال می تواند حاصل وجود چند عامل باشد که عبارت است از
- اندازه تونل کارپال * برخی افراد تونل کارپال کوچک تری نسبت به سایرین دارند . این در حالی است که هرچه تونل کارپال کوچک تر باشد اختمال تاثیر گذاری ورم بافت ها بر عصب مدیان بیشتر است .
- استفاده بیش از حد یا انجام مکرر حرکات تکراری دست و مچ دست مانند تایپ با کیبورد رایاانه انجام مکرر حرکات تکراری در خطوط مونتاژ و مشاغلی که مستلزم گرفتن محکم اجسام با دست یا انجام فعالیت های حرکتی ظریف هستند .
- عارضه های التهابی مانند روماتیسم مفصلی و آرتروز نیز می تواند در بروز سندرم تونل کارپال نقش داشته باشد .
علائم و نشانه های درد مچ دست
- حساس شدن یا درد مچ دست که دقیقا روی تونل کارپال بروز کرده و گاهی اوقات به طرف انگشتان یا ساعد منتشر می شود .
- بی حسی . مورمور شدن و درد دست خصوصا در انگشتان شست . اشاره و میانه .
- مشکل برای لباس پوشیدن و انجام فعالیت های روزمره زندگی .
- دردی که باعث مشکلات خواب یا بیدار شدن از خواب شبانه می شود .
- با بدتر شدن التهاب . ضعف شدیدتر می شود .
- احساس سفتی یا کاهش توانایی حرکت به دلیل ناراحتی .
- علائمی که گاه گاه بروز کرده و به مرور زمان دائمی تر می شود .
درمان مچ دست
اگر احتمال دادید که دچار سندرم تونل کارپال شده اید به عنوان اولین درمان باید از قرار گرفتن در وضعیت ها یا انجام فعالیت هایی که باعث درد می شوند اجتناب کنید . در بعضی موارد در صورت تشخیص زود هنگام نشانه های سندرم تونل کارپال تنها با اجتناب از فعالیت هایی که به دست و مچ دست فشار می آورد می توان این عارضه را به طور چشمگیری بهبود بخشید .
معمولا در یک دوره درمان محافظه کارانه توصیه می شود که عموما شامل استراحت و همچنین ثابت نگه داشتن مچ دست است . به علاوه می توان از یخ . درمان دستی و داروهای غیر استروئیدی نیز برای کاهش التهاب استفاده کرد . اگر علائم رفع نشدند لازم است برای درمان به پزشک مراجعه کنید . در چنین مواردی درمان های ارائه شده شامل داروهای استروئیدی یا تزریق به همراه درمان های دستی خواهد بود .
متداول ترین اقدامات پزشکی انجام شده برای درمان سندرم تونل کارپال عبارتند از
- تکنیک درمان دستی * درمان های دستی از جمله ماساژ بافت نرم و متحرک سازی مفصل که توسط یک فیزیوتراپ دست انجام می شوند . باعث بازیابی قابلیت حرکت و دامنه حرکتی مچ دست و دست می شود.
- نصب اسپلینت * یک اسپلینت سفارشی یا نوع پیش ساخته آن که توسط یک فیزیوتراپ دست برای دست بیمار مناسب سازی شده است با محدود کردن حرکت مچ دست باعث کاهش فشار بر تونل کارپال و کم کردن التهاب آن می شود .
- ورزش درمانی * ورزش درمانی شامل کشش دادن به عصب و تمرینات لغزش تاندون است که باعث بازیابی دامنه حرکتی دست و عضلات درگیر می شوند .
- بازآموزی عصبی * که به بازیابی ثبات مفاصل . بازپروری دست . بهبود مکانیک و تکنیک حرکات و بهبود عملکرد حسی دست جهت انجام امور روزمره کمک می کند .
- داروهای ضد درد * ناراحتی را کاهش داده و به بیمار اجازه می دهند ورزش های توصیه شده را انجام دهد . در موارد شدید معمولا علل مکانیکی تحریک تاندون با کمک جراحی اصلاح می شوند . جراحی برای اصلاح آسیب و علت زمینه ای این عارضه مورد استفاده قرار گیرد .
- روش های تزریقی * ازجمله پی آر پی و اوزون تراپی که برای کاهش درد و همچنین بافت های آسیب دیده مورد استفاده قرار می گیرند .
چگونه می توان از بروز سندرم تونل کارپال مچ دست پیشگیری کرد؟
کارگران می توانند در محل کار با آموزش های ضمن خدمت انجام حرکات کششی . استراحت های مکرر . استفاده از اسپلینت برای صاف نگه داشتن مچ دست و حفظ وضعیت مناسب قرارگیری بدن و مچ دست در حین کار خطر بروز این عارضه را کاهش دهند . پوشیدن دستکش های بدون انگشت به حفظ گرما و انعطاف پذیری دست ها کمک می کند . می توان با اصلاح طراحی کارگاه ها . ابزارها و دسته های آن ها و همچنین وظایف شغلی کارگران را قادر ستاخت تا در حین کار مچ دستشان را صاف نگه دارند . همچنین می توان کارها را به صورت گردشی به کارگران محول کرد . کارفرمایان می توانند تهیه و اجرای برنامه های ارگونومی شرایط محل کار و نیاز های شغلی را با توانایی های کارگران تطبیق دهند البته هنوز هیچ تحقیقی به طور قطع تاثیر این تغییرات در جلوگیری از بروز سندرم تونل کارپال را نشان نداده است .
برخی بیماران بعد از انجام یک دوره درمان کم خطر که شامل درمان دستی . استفاده از دارو و یا تزریق است . عملکرد طبیعی مچ دستشان را به طور کامل باز می یابند . در مواردی که از جراحی استفاده می شود نیز بعد از جراحی برای بازیابی کامل حرکتی دست به حدود ۳ ماه زمان نیاز خواهد بود .
